มนุษย์วานร คือ มนุษย์ในสปีชีส์ ออสตราโลพิธีคัส ซากดึกดำบรรพ์พบว่ามีการแพร่กระจายอยู่ในแอฟริกา มีอายุระหว่าง 3-5 ล้านปี ขนาดมันสมองเล็กประมาณ 400-600 ลูกบาศก์เซนติเมตร ทั่วลำตัวมีขนปลกคุม สูงไม่มากประมาณ 120 เซนติเมตร สามารถใช้หินทำเครื่องมือ แต่ยังไม่รู้จักประดิษฐ์เครื่องมือหรือการสะสมเครื่องมือ

        บรรพบุรุษมนุษย์ หรือ มนุศย์พวกโฮโมแฮบิลิส พวกนี้สามารถประดิษฐ์อาวุธ หรือเครื่องมือแบบหินกระเทาะใช้ไม้ กระดูก เขาสัตว์ในการล่าสัตว์ขึ้นใช้ มนุษย์พวกนี้มีอายุประมาณ 3-4 ล้านปีมาแล้ว ขนาดมันสมองประมาณ 800 ลูกบาศก์เซนติเมตร

        สายพันธุ์มนุษย์ระยะแรก หรือพวกโฮโฒอิเลคตัส  เช่น พวกมนุษย์ชวา มนุษย์ปักกิ่ง พวกนี้สามารถประดิษฐ์เครื่องมือ ขวานหินไม่มีด้าม รู้จักใช้ไฟและอาศัยอยู่ในถ้ำ แต่สูญพันธุ์ไปแล้วเมื่อ ประมาณ 500,000 ปีก่อน ขนาดมันสมองประมาณ 1,000 ลูกบาศก์เซนติเมตร

        สายพันธุ์มนุษย์ปัจจุบัน หรือพวกโฮโม เซเปียนส์ มีอายุแรกเริ่มเมื่อประมาณ 200,000 ปีท่แล้ว พวกนี้ใช้อาวุธที่ทำด้วยโลหะ มีภาพวาดตามผนังถ้ำ มีขนาดมันสมองประมาณ 1,100-1,200 ลูกบาศก์เซนติเมตร พบซากมนุษย์นีนเดอร์ธัล และมนุษย์โครมายอง