สารบัญ สารบัญ

เอกภพดาวฤกษ์

 

การใช้ประโยชน์จากดาวฤกษ์

มนุษย์ในสมัยโบราณใช้ประยชน์จากดาวฤกษ์  และกลุ่มกาวในหลายด้าน  ดังนี้

การหาทิศ

ดาวที่เรานิยมใช้ในการหาทิศ คือ ดาวเหนือ (polaris) ซึ่งเป็นดาวฤกษ์ที่อยู่ใกล้ขั้วโลกเหนือมากที่สุด  อยู่ในกลุ่มดาวหมีเล็ก  (ursa minor)  ดาวเหนือจะอยู่คงที่ส่วนดาวอื่นจะโครจรไปรอบ ๆ ตามการหมุนรอบตัวเองของโลก  ดังนั้นเราจึงใช้ดาวเหนือในการหาทิศ  กล่าวคือ  ถ้าหันหน้าไปทางดาวเหนือคือทิสเหนือด้านขวามือจะเป็นทิศตะวันออก  ด้านซ้ายมือจะเป็นทิศตะวันตก  และด้านหลังจะเป็นทิสใต้
ส่วนการหาทิศใต้  เราจะใช้กลุ่มดาวกางเขนใต้ในการหาทิศ  คนไทยเรียกกลุ่มดาวกางเขนใต้ว่า  ดาวว่าวปักเป้า  โดยในฤดูร้อนจะเห็นกลุ่มดาวกางเขนใต้ในตอนดึก  แต่ในฤดูฝนจะเห็นในตอนหัวค่ำ  ดวงดาวล้างสุดของดาวกางเขนใต้จะชี้ไปทางทิศใต้

การบอกเวลา

กลุ่มดาวที่บอกเวลาที่นิยมกันเป็นส่วนใหญ่คือ  ดาวหมีใหญ่ (ursa major) เป็นกลุ่มดาวที่อยู่ในซีกโลกเหนือ  กลุ่มดาวดังกล่าวนี้คนไทยจินตนาการเป็นรูปจระเข้  จึงเรียกว่า  กลุ่มดาวจระเข้  ในตอนหัวค่ำเราจะเห็นด้านหัวของดาวจรเข้าขึ้นทางทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือและเมื่อเวลา  24.00  น.  ดาวกลุ่มนี้จะอยู่กลางท้องฟ้าโดยส่วนหัวจะชี้ไปทางทิศเหนือ  และเมื่อใกล้สว่างส่วนหัวจะค่อย ๆ ลับขอบฟ้าไปทางทิศตะวันตก  เราจึงนิยมใช้กลุ่มดาวหมีใหญ่หรือกลุ่มดาวจระเข้ในการบอกเวาลา